Un Bonnán Buí
"An Bonnán Buí" (pronunciado [ənˠ ˈbɔn̪ˠaːnˠ ˈbˠiː]; & #34;El avetoro amarillo") es un poema clásico en irlandés del poeta Cathal Buí Mac Giolla Ghunna. Además de la rima final convencional, utiliza rima interna ("A bhonnán bhuí, is é mo léan do luí / Is do chnámha s< i>ínte tar éis do ghrinn") – en el idioma irlandés todos los elementos en cursiva tienen el mismo sonido /iː/, a Técnica característica de la poesía gaélica de la época.
El poema tiene la forma de un lamento por un avetoro que murió de sed, pero también es una defensa irónica del poeta de su propio hábito de beber. Ha sido traducido al inglés, entre otros, por James Stephens, Thomas MacDonagh, Thomas Kinsella y Seamus Heaney. Las palabras irlandesas han sido utilizadas como letras por la banda Clannad en su álbum Crann Ull (como Bunan Bui) y las palabras en inglés (versión de MacDonagh) en el álbum de Cathie Ryan The Music Of What Happens (1998), y también en el álbum de Al O'Donnell "Ramble Away" (2008). La canción de Anne Brigg, "Bonambuie", de su álbum Sing a Song for You, está basada en la versión de MacDonagh, aunque utiliza un título cercano al original irlandés.
Len Graham también grabó una versión traducida por Pádraigín Ní Uallacháin, que el poeta Paul Muldoon consideró la más cercana al original en cuanto a traducción y esquema de rimas, y también la más cantable.
El avetoro amarillo es también el nombre de una obra de teatro de 1917 sobre la muerte de Mac Giolla Ghunna escrita por Daniel Corkery.
La versión de Thomas MacDonagh es especialmente notable porque, además de mantenerse fiel a la redacción original, MacDonagh intenta con considerable éxito reproducir en inglés la técnica de la rima interna ("His bones are thrown on a naked stone / Where he livesone like a hermit monk."), y el humor surrealista de la versión irlandesa.
A continuación se muestra la versión editada publicada en A Hidden Ulster -people, songs and traditionals of Oriel (Four Courts Press) 2003 y la variante restaurada más reciente de la melodía que se encuentra en Oriel. La traducción es de la cantante Pádraigín Ní Uallacháin
Palabras (Irish original)
AN BONNÁN BUÍ
Un bhonnáin bhuí, ’sé mo léan do luí
Es hacer chnámha sínte en éis do ghrinn;
Chan easpa bí ach(t) diobháil dí
A d’fhág ’do luí thú ar chúl do chinn;
Is measa liom féin ná scrios na Traoi
Tú bheith ’do luí ar leacaibh lom,
Es nach dtearn tú díth nó dola istír;
Nárbh fhearr leat fíon ná uisce poll.
Tá mo cheann tinn es níl atharach ann
Óir d’éirigh a lán den trioblóid domh;
Mo cháirde cruinn gan áit gan roinn
Nach ndéanan siad díganos nó foscadh domh;
Do bhéilín binn a bhí a ' síorthabhairt grinn
¿Es b’aite liom do chomhrá carthannach;
A’ murab é an díth céille bheinn féin saibhir,
Ach(t) ghlac mé de roghain an bhoichtineacht.
Un bhonnáin álainn, ’sé mo mhíle crá
Do chorp ar lár in éis do ghrinn,
Es gur iomaí lá a chluinfinn do ghrág
Do luí ar an láib ar chúl do chinn.
’ Sé mo thuirse mhór es mo mhíle brón
Tú bheith sínte ’mbrón i measc na dtom,
Is na luchógaí móra a’ triall ’un do thórraimh
A’ déanamh spóirse is féasta ann.
Chuaidh mé ’n a’ tórramh es mé tuach, brónach
’Gus buidéal beorach le mo thaobh;
Ar nós go n-ólfadh sé deoch nó dhó
Un fhliuchfadh a bhéal es un istigh de chorp.
Ach(t) hóm bóm bó ’sé mo mhíle brón
A’n deoir chan ólann sé a choíche ’ríst.
Bhí an buidéal ólta a's mé ar leathchois leonta
A’ pilleadh ó thórramh an bhonnáin bhuí.
Chan iad bhur n-éanlaith atá mé ag éagnaigh,
Un lon, un chéirseach nó ’n chorr ghlas;
Ach(t) a’ bonnán buí a bhí lán de chroí
Gur cosúil liom féin é i nós is i ndath.
Bhíodh sé go síoraí agl na dí
’Gus deirtear go mbím ar a’ nós sin seal;
Chan fheil a’n deoir ’á bhfaighfinn nach leigfinn síos,
Ar chéasta go bhfaighfinn bás den tart.
’ Sé d’iarr mo stór orm stadadh den ól
Nó nach mbeinn anseo ach(t) seal beag gearr.
Ach(t) dúirt mé léithe gur ársaigh sí bréag
Es gurbh fhaide do mo shaol an deoch úd fháil.
An bhfeiceann sibh éan a’ phíobáin réidh
¿Un chuaidh en éag den tart ar ball?
Es un chomharsnaigh chléibh, fliuchaigí mbur mbéal
Óir chan fhaigheann sibh braon i ndiaidh mbur mbáis.
EL BITTERN DE YELLOW
(traducción © P. Ní Uallacháin)
Oh amargo amarillo, por ti luto,
Estrangulada desnuda sin quill ni abajo;
No la comida que creo, sino la necesidad de beber
Te dejo tumbado allí con tu cara volcada;
Mucho peor que Troy desde entonces destruido,
Tu cuerpo puesto en piedra desnuda,
Por daño o daño no trajiste a nadie;
No vino para ti sino un pozo de agua.
Mi cabeza está dolorida y no hay cura
Para mí ha llegado mucha dificultad;
Mis vecinos no tienen nada que compartir,
No hay casa ni hogar para refugiarse;
Tu dulce pajarito dio diversión interminable
Y solía desear tu voz amistosa;
Pero por formas estúpidas tendría riqueza y ganancia,
El camino de la pobreza era mi propia elección.
Oh dulce amargo, mi dolor infinito
Es tu marco extendido y tu pelt desnudo,
Y muchos son el amanecer que te escucharía llamar,
Pero ahora te tumbas en barro y tierra;
Mi corazón se rompe con mil dolores –
Tú en la zanja, ¡mi triste lamento!
Y las ratas tan grandes, yendo a tu velada
En jollification y merriment.
Fui al velatorio, aunque triste y frágil,
Con una botella de cerveza abajo en mi abrigo;
Para que pueda hacer una gota o algo así
Para mojar su cuenta y dentro de su garganta;
Pero ochón ó mi aflicción,
No volverá a pasar su pico.
El trago estaba hecho, estaba borracho solo,
Viniendo de la velada de mi amigo amargo.
No son tus canciones las que ahora duelo,
El negro, el pincel y la grúa gris pluma;
Pero el pájaro amarillo tan lleno de amor,
Igual que yo de muchas maneras;
Siempre estaría chupando solo,
Y se dice que a veces soy así también:
No un vaso en la mano pero me tragaría,
Por miedo a que la sed pueda matarme pronto.
Mi amor me instó a renunciar.
Porque mi vida sería corta, sí, y terminaría en lágrimas,
Me dije a sí misma que sus palabras eran falsas,
Para la gota o’ bebida me dio años extra;
Vea ahora el pájaro cantor lleno de oro –
¿Cómo una fuerte sed trajo un final silencioso?
Así que, camaradas queridos, mojen sus labios aquí.
Porque no conseguirás nada cuando estés mintiendo muerto.
Traducciones
- Versión de Thomas MacDonagh
- Versión de Thomas Kinsella
- Versión actualizada por Seamus Heaney
Fuentes
Pádraigín Ní Uallacháin, Un Ulster escondido: gente, canciones y tradiciones de Oriel. Prensa de cuatro tribunales 2003.
- Robert Welch (ed.), El compañero de Oxford a la literatura irlandesa. Oxford: the Clarendon Press, 1996.